Longevity Day in Georgia
An interview by Dr. Jaba Tkemaladze in honor of the International Longevity Day – October 1 – in the Republic of Georgia, in one of Georgia’s most popular newspapers – Asaval Dasavali (p. 34). Entitled: “The first senolitic reached the pharmacy – a means for postponing aging”. Thanks for raising public awareness about longevity research! (Editor’s note: According to the author, thanks to the advocacy efforts of Georgian longevity activists, in 2012, the Georgian government noted increasing longevity as a measure of the success of the government. An interesting precedent!)
http://asavali.ge/archive/
Интервью Др. Джабы Ткемаладзе в честь Международного Дня Долголетия – 1 Октября – в Грузии, в одной из наиболее популярных газет в Грузии – Асавал Дасавали (стр. 34). Заглавие – “В аптеках появился первый сенолитик – средство, замедляющее старение”. Спасибо за привлечение общественного внимания к теме исследований долголетия!
http://asavali.ge/archive/
“სააფთიაქო ქსელში გაჩნდა პირველი წამალი სენოლიტიკი, რომელიც დაბერების შემაჩერებელია!”
რამდენი წელი უნდა ცოცხლობდეს ადამიანი, რატომ შემცირდა თანამედროვე მოსახლეობის სიცოცხლის ხანგრძლივობა და რას გვეუბნება ადამიანთა მარადიული ახალგაზრდობის შესახებ მეცნიერული კვლევები? ამ და სხვა საინტერესო საკითხების შესახებ იმმორტოლოგი, ფსიქიატრი ჯაბა ტყემალაძე გვესაუბრება.
_ ჭეშმარიტი მეცნიერის მთავარი ამოცანა ადამიანის ორგანიზმის უკვდავების მიღწევაა, რისთვისაც საჭიროა გაახალგაზრდავების ტექნოლოგიების სრულყოფა და პრაქტიკაში გამოყენება. დღევანდელი გამოთვლებით ადამიანთა გაახალგაზრდავება შესაძლებელი იქნება 2050 წლისათვის. ამ ეტაპზე კი მეცნიერთა მთელი ძალისხმევა მიმართულია იმისკენ, რომ ადამიანები სიბერისგან არ გარდაიცვალონ. აღნიშნული მიზანი სრულად მიღწეული იქნება 2029 წლამდე.
წინა საუკუნეში გამოჩენილმა მეცნიერმა ვეისმანმა საფუძველი ჩაუყარა ადამიანის ორგანიზმის სიცოცხლის ხანგრძლივობის გამოთვლის მეთოდოლოგიას. პრაქტიკულად ამის გამოთვლა კი შეძლო ლეონარდ ჰეიფლიკმა, რომელმაც დაადგინა, რომ ეს ხანგრძლივობა 120-125 წელია. Mმე ვაგრძელებ მათ მიერ ჩამოყალიბებულ მოლეკულარულ-გენეტიური თეორიის განვითარებას და თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ შესაძლებელია ადამიანი 120 წლამდე იყოს მხნედ და ჯანსაღად. ასევე ადამიანთა ორგანიზმის გაახალგაზრდავება შესაძლებელია უსასრულოდ დიდხანს.
ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, სანამ შეიქმნება რადიკალური გაახალგაზრდავების ტექნოლოგიები, აუცილებელია ადამიანებმა ყველაფერი გააკეთონ, რათა 2050 წლამდე ცოცხლებმა მიაღწიონ. ამისთვის ყველამ უნდა გააცნობიეროს ორგანიზმის დაბერების მიზეზები და ხელი შეუწყოს საკუთარ თავს, რომ სიბერე არ აისახოს მათ ჯანმრთელობაზე.
_ ჯაბა ექიმო, რას აკეთებენ მეცნიერები ადამიანთა დაბერების წინააღმდეგ დღესათვის და შექმნილია თუ არა მედიკამენტები, რომელიც ორგანიზმში დაბერების პროცესებს აჩერებს?
_ 1 ოქტომბერს მთელ მსოფლიოში დღეგრძელობის საერთაშორისო ალიანსის წევრები და მხარდამჭერები აღნიშნავენ დღეგრძელობის დღეს. წელს განსაკუთრებული წელია, რადგან შეიქმნა პირველი, დადასტურებულად მუშა პრეპარატი – “სიბერის გამომრეცხავი”. სააფთიაქო ქსელში გაჩნდა პირველი წამალი სენოლიტიკი, რომელიც დაბერების შემაჩერებელია. ამ პრეპარატის დახმარებით უკვე შესაძლებელია ყველამ 120 წლამდე მიაღწიოს. ეს პრეპარატი არის პირველი და სულ მალე მისი უფრო დახვეწილი და გაუმჯობესებული ვარიანტები გამოჩნდება ფარმაცევტულ ბაზარზე.
_ რა ნივთიერებებს შეიცავს აღნიშნული პრეპარატი და როგორია მისი მოქმედების მექანიზმი?
_ ემბრიონის ჩასახვიდან ადამიანის სიკვდილამდე, ორგანიზმში გროვდება უჯრედები, რომლებიც უნდა მომკვდნენ, მაგრამ სხვა და სხვა მიზეზების გამო ვერ ახერხებენ ამას. დროთა განმავლობაში ისინი გამოყოფენ მომწამლავ ნივთიერებებს. ორგანიზმში დღითი-დღე იზრდება მათი რაოდენობა და ასევე იზრდება მათ მიერ ორგანიზმის მოწამვლის ეფექტებიც. სწორედ ეს უჯრედები აუძლურებს და აბერებს ჩვენს ორგანიზმს.
მეცნიერული კვლევებით დადგინდა, რომ უკვე არსებული ორი პრეპარატის კომბინაცია, იწვევს დაბერების მთავარი მიზეზის “სიბერის უჯრედების” დახოცვას და შეიქმნა სენოლიტიკი. პირველი პრეპარატი არის დიზატინიბი, რომელიც იყიდება შპრყცელ-ის სახელწოდებით. პრეპარატში ვხვდებით ნივთიერება კვერციტინს, რომელიც მცენარეების ფოთლებში და მარცვლეულში შედის და ბიოდანამატის სახით იყიდება. დიზატინიბი ქრონიკული ლეიკოზების დროს გამოიყენება პროფილაქტიკური მიზნით, სიმსივნის საწინააღმდეგოა და თავისი ქიმიური შემადგენლობით ხოცავს დასუსტებულ უჯრედებს. მეორე პრეპარატი შეიცავს რუტინის წინამორბედ ნივთიერებას, რომელიც მომწარო გემოსია და მისი მიღების დროს ხდება უჯრედების მემბრანების გააქტიურება. მესამე ნივთიერება, რომლის დამატებაზეც სენოლიტიკის შემადგენლობაში დღეისათვის მუშაობენ მეცნიერები შედის პრეპარატში, რომელიც სიმსივნური უჯრედების გამრავლებას უშლის ხელს. ეს პრეპარატი ებრძვის სიბერის უჯრედებს, რომელთა გამოყოფილი შხამები ორგანიზმს წამლავენ. რაოდენ იდეალურადაც არ უნდა იკვებებოდეს ადამიანი და როგორ ჯანსაღადაც არ უნდა ცხოვრობდეს, თუკი მის ორგანიმზში არიან ბოლო თაობის უჯრედები, რომელშიც არ მოხდა თვითმკვლელობის რეჟიმის ჩართვა, სიმსივნური უჯრედებთან ერთად წამლავენ ორგანიზმს. სენოლიტიკის მიღება კი იძლევა იმის გარანტიას, რომ თუ აგური არ დაეცემა ადამიანს თავში 120 წლამდე იცოცხლებს. ამ ორი ნივთიერების კომბინაცია იწვევს ასეთი უჯრედების დახოცვას, ორგანიზმი გამოდის მოწამვლის წნეხიდან და თვალსაჩინოდ ახალგაზრდავდება. შენოლიტიკის გაუმჯობესებულ ვარიანტს დაემატება მესამე ნივთიერებაც, ანუ სიმსივნის უჯრედების გამრავლების ამკრძალავი ნივთიერება. იმედია, რომ შემდეგი წელი იქნება ასევე სასიხარულო და ალექსანდრე თავართქილაძე დაასრულებს თავის კვლევებს ამ მიმართულებით და სიბერის დაძლევის საშუალებას მიემატება სიკვდილიანობის გამომწვევი ყველაზე ხშირი მიზეზის – სიმსივნის დაძლევაც.
_ კიდევ რა ფაქტორები თამაშობს დიდ როლს დღეგრძელობაში?
_ მთავარ როლს დღეგრძელობაში თამაშობს მიტოქონდრია, უჯრედის ორგანელა, რომელიც ენერგიის წარმოებას განაგებს. მისი გენომის დაზიანების გამო, სხვადასხვა მიზეზებით დაზიანებული მიტოქონდრიების დახოცვა შესაძლებელია მხოლოდ ფიზიოთერაპიული მეთოდებით. ეს თავის დროზე ილია ვეკუამ შეამჩნია. Mმან აღმოაჩინა, რომ მაღალ მთაში, სადაც ნაკლებია ჟანგბადი და ბარში სადაც მეტია ჟანგბადი, მცხოვრები ადამიანი ერთნაირი დროით ცოცხლობდნენ, მაგრამ ადამიანები, რომლებიც ხან მთაში ცხოვრობდნენ და ხან ბარში, გაცილებით დიდხანს ცოცხლობდნენ. ამის საფუძველზე მან ჩაატარა კვლევები და დაადგინა, რომ თუ ორგანიზმს, პერიოდულად მიაწვდი მთის ჰაერს, ანუ ნაკლებ ჟანგბადს, ხან კი მეტ ჟანგბადს, პათოლოგიური მიტოქონდრიები იღუპებიან. ასევე კვლევების შედეგად დადგინდა, რომ ორგანიზმის მსგავს რეჟიმში ჩაყენება, იწვევს უჯრედების თაობების რაოდენობის გაორმაგებას, რაც აორმაგებს ორგანიზმის რეგენერაციულ უნარი. უჯრედოვანი დონის ქვეშ არის ორგანოიდების დონე, რომლის გამოჯანსაღებაც სენოლიტიკის მიღების ფონზე იძლევა საშუალებას, რომ ადამიანმა 120 წლიანი ბარიერი გადაილახოს. დღეისათვის არსებული მეთოდებიდან საუკეთესოდ ვთვლი ილია ვეკუას მიერ შექმნილ “მთის ჰაერის” აპარატს. ამ აპარატის მეშვეობით ხდება უჯრედებში პათოლოგიური მიტოქონდრიების დახოცვა. შედეგად შესაძლებელია გაორმაგდეს სიცოცხლის ხანგრძლივობა, რადგან ორმაგდება უჯრედების თაობების რაოდენობა.
ჩვენს ორგანიზმში ორგანოიდების დონის ქვემოთ მდებარეობს მოლეკულარული დონე და სამწუხაროდ ჯერ-ჯერობით არ არსებობს არანაირი მედიკამენტოზური ან სხვა მეთოდი, რომელიც ამ დონეზე რადიკალურ გაჯანსაღებას მოახდენს. უჯრედებში დაგროვილი “ნაგავის” გამოტანაზე მუშაობა მიმდინარეობს ნანორობოტების კუთხით და 2035 წლისთვის პირველი ტექნოლოგიები გამოჩნდება ამ კუთხით. მანამდე კი უნდა გვახსოვდეს, რომ ნაგავი ურმით შეგვაქვს ორგანიზმში ყოველდღიურად, მაშინ, როდესაც პეშვითაც ძლივს ვახერხებთ მის გამოტანას. ამიტომაც ძალიან მნიშვნელოვანია წყლის სმის და ჯანსაღი კვების კულტურა. ამით მცირდება ორგანიზმში შეტანილი ნაგავის რაოდენობა და შესაბამისად იზრდება _ გატანილის.
_ ჯაბა ექიმო, სიცოცხლის ხანგრძლოვობაზე რამდენად მოქმედებს სტრესი?
_ სტრესი სიცოცხლის ხანგრძლივობაზე უშუალოდ და უკიდურესად ძლიერად მოქმედებს. მოგახსენებთ, რომ უჯრედის დონის ზემოთ არის ქსოვილების დონე, რომელის სიჯანსაღე დამოკიდებულია ჰუმორალური სისტემის მდგომარეობაზე. იმისთვის, რომ ჰუმორალური სისტემა იყოს მოწესრიგებული, ადამიანებმა უნდა ისწავლონ ემოციების მართვა და გრძნობების სისუფთავის შენარჩუნება. მე ვთვლი, რომ შინაგანი დიალოგის (აზრების) გაჩერების ტექნიკა ჯერ-ჯერობით უალტერნატივოა იმისთვის, რომ ჰუმორალურმა სისტემამ შეძლოს ნორმალური მუშაობა.
ქსოვილების დონის ზემოთ არის ორგანოების დონე. ამ კუთხით წარმოუდგენლად დიდი წარმატებებია. დღეს შესაძლებელია პრაქტიკულად ყველა ორგანოს ორგანიზმის გარეთ შექმნა. წელს გაჩნდა იმედი, რომ აუღებელი ციხე- სიმაგრე თვალის შექმნა, მალე შესაძლებელი გახდება. აშშ სამხედრო უწყებამ უკვე დაიწყო ამ ორგანოს შექმნის ტენოლოგიის დაფინანსება.
ორგანოების დონის ზემოთ მდებარეობს ინდივიდუალური დონე და ყველაზე ცუდად აქ არის საქმე. არსებული სოციალურ-ეკონომიკური სისტემა ხოცავს ადამიანებს მანამ, სანამ ისინი საპენსიო ასაკს მიაღწევენ. გამოსავალი ან საპენსიო ასაკის გაზრდაშია ან არსებული სისტემის სხვა სისტემით ჩანაცვლებაში. საბედნიეროდ, საქართველო გამონაკლისია ამ მიმართულებით. შეგახსენებთ, რომ 2012 წელს მოხდა პრეცენდენტი, როცა პოლიტიკურმა პარტიამ სახელმწიფო სისტემის წარმატების საზომად ადამიანების სიცოცხლის ხანგრძლივობა აღიარა. ვსარგებლობ შემთხვევით და “ასავალ-დასავალის” მრავალრიცხოვანი მკვითხველის წინაშე კიდევ ერთხელ მადლობას ვუძღვნი ქალბატონ ნინო ანდრონიკაშვილს, რომლის გარეშეც ეს პრეცენდენტი არ მოხდებოდა. ქართველებს გვაქვს უნიკალური შანსი ვაიძულოთ სახელმწიფო დატოვოს ეს საზომი და ქვეყნის წარმატება განისაზღვროს ადამიანების სიცოცხლის ხანგრძლივობის ზრდით.
_ როგორ შევინარჩუნოთ ახალგაზრდობა და ჯანმრთელობა ღრმა სიბერემდე სენოლიტიკის გარეშე?
_ საზოგადოების მთავარი პრობლემა არის ის, რომ ადამიანები შეგუებულები არიან იმ აზრს, რომ დაბერდებიან. ისევ და ისევ ჩვევა იწვევს დაავადებას. დროა ვაღიაროთ, რომ დაბერება დაავადებაა. თუნდაც იმიტომ, რომ ამ დაავადების საწინააღმდეგო წამალი სენოლიტიკი უკვე არსებობს. აუცილებელია ამ დაავადების პროფილაქტიკაც. არც ისე რთულია დილაობით ნახევარი ჭიქა ძირას ნაყენის მიღება. ძირაში, ისევე როგორც ფხალეულში, ალუბალში, წითელ ღვინოში არის კვერციტინის მსგავსი ნივთიერებები. რუტინის მსგავსი ნივთიერება, რომელიც შედის სპეც-პრეპარატში ისეთ საკვებ პროდუქტებში გვხვდება, როგორიცაა წითელი ღვინო, ალუბალი, შინდი, ტყემალი, ძირა და ა.შ. თუკი ადამიანი ხშირად იღებს ამ ტიპის საკვებს, მას გარანტია აქვს, რომ დღეგრძელი იქნება.
თუ ვინმეს დიზატინიბის მიღების ეშინია, სწორი ვარჯიშის შედეგად მაინც უნდა დახოცოს სახსრების ხრტილში მდებარე “სიბერის უჯრედები”. შეგახსენებთ, რომ “სიბერის უჯრედებს” ორგანიზმი სახსრების ხრტილში გადაადგილებს.
სასრწაფოდ უნდა მოწესრიგდეს პურის წარმოება:
1) პური უნდა გამოცხვეს ხარისხაინი, ნიკოტინის მჟავის შემცველი ხორბლისგან.
2) უნდა აიკრძალოს საფუარიანი პურის ტექნოლოგიები.
3) უნდა ხელი შეეწყოს ღვინის ლექის (განსაკუთრებით წითელი ღვინის) შემცველი პურის ტექნოლოგიებს.
დაბერებისგან დამცავი (გეროპროტექტორები) მთავარი ნივთიერებები პურში შემავალი ნიკოტინის მჟავა, მომწარო საკვებში (ძირა, წითელი ღვინო, ფხალეული, ალუბალი) შემავალი კვერციტინის მსგავსი ნითიერებების მიღება ყოველდღიური უნდა გახდეს საზოგადოების ფართო მასებისათვის.
2016 წლის არჩევნებში კი ხმა უნდა მივცეთ იმ პოლიტიკურ პარტიას, რომელიც სახალხოდ და ხაზგასმით აღიარებს ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობას სახელმწიფოსა და ხელისუფლების წარმატების საზომად!
ესაუბრა მეგი საჯაია
“В аптеках появился первый сенолитик — средство, замедляющее старение”
Вопрос: 1 октября отмечается как Международный День Долгожительства. Насколько реально продление жиэни?
Задачей истинного учёного является достижение радикального продления жизни человека. Для этого нужно создание технологий омоложения и их массовое применеие. На сегодняшний день это ожидается к 2050 году. Поэтому огромные научные ресурсы мобилизованы для того, чтобы уже рождённые люди не умирали бы от старости. Смерть от старости отменится, по расчётаам Рея Курцвайля, к 2029 году.
Ещё в прошлом веке Вейсман положил оснву методу расчета времени жизни организма. На практике этот метод смог реализовать Леонард Хейфлик. Подсчитав количество поколений клеток, которое может пройти оплодотворённая яйцеклетка (50-60), он смог установить, что человеческий организм может просуществовать 115-125 лет. Мои исследования лежат в русле молекулярно-генетической теории старения, корифеями которой являются Вейсман, Хейфлик. Опираясь на практические данные этой теории, я смело могу сказать, что прожить 120 лет в здравом уме и бодром состоянии может практически любой человек. Результаты исследований в области омоложения, бум которых наблюдается с 1999 года, дает мне смелость утверждать, что радикальное омоложение также возможно сколько угодно раз.
Из всего вышесказанного очевидно, что есть резон не умирать ближайшие 15 лет – до 2029 года. Потом уже в спокойном режиме работать над радикальным омоложением.
Вопрос: Что может предложить сегодня наука для замедления старения? Когда появятся простые в употреблении медикаменты, позволяющие человеку бороться со старением?
1 октября в этом году отмечается с особым энтузиазмом. Весной этого года завершилось исследование, результаты которого без сомнений однозначны – первое лекарство от старости уже есть. Этот сенолитик дает твердую уверенность в том, что уже сейчас возможно продлить жизни людей до 120 лет. Разумеется, одна ласточка весны не делает, Разумеется возможно и нужно исследовать и создавать лучшие препараты. Но факт того, что это уже случилось, полнит энтузиазмом и дает возможность для широких клинических исследований уже сегодня, даже вчера можно было это сделать. Мы перешли черту, за которой нет места скепсису.
Вопрос: Можно узнать, какие вещества в этом лекарстве, каков механизм их действия?
С момента зачатия до смерти в организме человека лавинообразно накапливаются так называемые “клетки старения”. Иммунная система постоянно их уничтожает, но с каждым днем их всё больше, а иммунитет всё слабее. Эти клетки выделяют токсины, которые вредят близлежащим клеткам, тканям, оргнизму в целом. Основной причиной дряхления и ослабления организма после завершения периода роста являются эти самые “клетки старения”, которые не закаанчивают жизнь самоубийством (апоптозом).
Убрав из организма такие клетки, получим ощутимое омоложение. Группа учёных из Клиники Майо в Бостоне подобрали из многих веществ комбинацию двух, которые наиболее эффективно убивают “клетки старения”. Это Дазатиниб и Кверцетин. Дазатиниб это препарат, применяемый при разных формах лейкозов, миелоидном синдроме. Коммерческое название препарата Sprycel. Кверцетин же содержится в листьях, плодах, семенах многих растений, продается как пищевая добавка. Вместе они наиболее эффективно убивают “клетки старения”.
Разумеется нужно и минимум третье вещество, которое отправит раковые заболевания в учебники по истории медицины. Напомню читателям вашей газеты, что над этим работает Александр Таваткиладзе. Надеюсь он сможет преодолеть свою лень и в следующем году порадует нас лекарством, запрещающим раковым клеткам размножение. Такое вещество просто так и просится в состав сенолитика. Ведь раковые клетки так же токсичны как и “клетки старения” и в отличие от них размножаются, причём катастрофически быстро.
Насколько бы идеально не питался бы человек, наколько бы преданно и правильно не следовал здоровому образу жизни, в его организме накапливаются “клетки старения” и раковые клетки, которые источают яд. Периодический приём сенолитика избавит организм от большей части “клеток старения”, а вскором времени решится и проблема опухолевых клеток. И если человек не страдает пока ещё неизлечимым генетическим заболеванием, не настолько идиот, чтобы травиться наркотиками и чрезмерным алкоголем, не станет жертвой несчастного случая, уже можно смело утверждать – все могут жить до 120 лет.
Вопрос: Есть ли ещё факторы, сильно влияющие на долголетие?
На уровне нижеклетки важнейшую роль в долголетии играет митохондрия. Эта органелла заведует производством энергии в клетке. В результате повреждений её генома, появляются потомки с более длинными ДНК. Они размножаются быстрее, чем нормальные потомки с нормальными (относительно короткими) ДНК. Так в клетках начинают преобладать патологические митохондрии. Это обнаружил математик (и любитель спорта) Илья Векуа. В те времена статистика была не почёте, но он ею увлекался. Так вот. Статистическими методами он развеял миф о том, что в условиях высокогорья (воздух раряжен и организм получает мало кислорода) люди живут дольше. Он показал, что и жители долины (воздух плотнее и организм получает больше кислорода) живут лишь ненамного меньше, чем жители высокогорья. Однако те, кому приходится перодически жить в высокогорье и периодически в долинах, живут заметно больше лет. Его знаменитый аппарат “Горный вохдух” был создан уже в Новосибирске и, как говорится, без него. Но главное он успел еще будучи в Тбилиси. Его друзья – морфологи показали, что периодическое дыхание воздухом с малым содержанием кислорода и с обычным содержанием кислорода вызывает гибель патологических, вредных митохондрий. В результате омолаживается клетка. Следующие исследования показали, что в условиях уменьшенного количества кислорда лимит Хейфлика (количество поколений клеток от яйцеклетки до последнего потомка) почти удваивается. То есть, есть возможность преодолеть 120 лет.
Те, кто не имеют финансовой возможности приобрести аппарат “горный воздух”, пусть не перееживают. Если физической активностью добиться удвоения сердцебиения в течение минимум 20 минут, эффект будет таким же. Разумеется, нужно найти хорошего тренера, который подготовит ваш организм к такому физиологическому состоянию.
Пока не существует медикаментозных средств для уничтожения “вредных” митохондрий. Так же не существует медикаментов для удаления “вредных” молекул, которые так же как и “клетки старения” и патологические митохондрии лавинообразно накапливаются день за днём. Подобные средства по рачётам футурологов появятся к 2035 году. Основной акцент они делают на нанороботов. До этого нам следует помнить, что мусор в организм вносится телегами, а выносится горстями. Совершенствуйте культуру питья воды натощак и перед едой, совершенствуйте культуру питания, дыхания и сна. Останавливайте внутренний диалог как можно чаще и как можно дольше – лекарства от стресса скорее всего не избретут.
Вопрос: Каким образом стресс влияет на долголетие?
Прямо и радикально. Выше клеточного находитя тканевой уровень, состояние которго зависит от гуморальной системы регуляции. Чтобы гуморальная система не страдала и управление процессами было бы адекватным, человек должен научиться управлять эмоциями и защищать чистоту чувств. Думаю, что техника остановки внутреннего диалога, всё еще практикуемая последователями грузинских или других традиций пока не имеет альтернативы.
Обязательно надо сказать, что на уровне органов наблюдаются особенно серьёзные успехи. Возможно создание практически любого органа вне организма. В этом году началось взятие последней, одной из неприступных крепостей – глаза. Военное ведомство США начало финансирование в этом направлении.
Над уровнем органов находится организменный, индивидуальный если хотите уровень. Хуже всего дела обстоят здесь. Люди не хотят видеть дальше своего носа.
Сущестующая мировая социально-экономическая система старается убить людей до пенсионного возраста. К счастью, в Грузии в 2012 году к власти пришла коалиция, которая создала прецендент – в программе коалиции записано, что деятельность правителства должна оцениваться увеличением продолхительности жизни людей. Воспользуюсь случаем и перед многочисленной аудиторией поблагодарю Нино Андроникашвили за эту запись. У жителей Грузии появился уникальный шанс- принять этот критерий как государственный, а не партийный. Успех страны, успех правительства должен измеряться долгожительством населения!
Интервью у Д.Ткемаладзе взяла М. Саджая
